Henk Verdegaal wil stappen voorwaarts maken in de bollenteelt

Drone moet het geoefende oog van bollenteler evenaren

Met een drone ziekten, plagen en onkruiden opsporen en die vervolgens plaatselijk en heel gericht bestrijden. Dat is de droom van veel bollentelers. In 2023 startte een project waarbij hyacintenteler Henk Verdegaal betrokken is. De eerste testen zijn goed verlopen. Nu is het analyseren van de beelden en het voeden van het model aan de beurt.

Hyacintenteler Henk Verdegaal is een man met meerdere talenten. Vanwege zijn roots is hij in de bollenteelt terecht gekomen, maar zijn interesse leidde hem naar een technische opleiding in Delft. Die combinatie zorgt ervoor dat hij de bollenteelt steeds vanuit een nieuw invalshoek benadert. Hij is altijd nieuwsgierig naar nieuwe, efficiënte en duurzame technieken die zijn teelt kunnen verbeteren.

Zo kwam hij ook in aanraking met het project ‘Remote Sensing in de Sierteelt’ van Greenport Duin en Bollenstreek in samenwerking met Unmanned Valley. Dit bedrijf, op het oude militaire vliegveld Valkenburg, richt zich op onbemande en autonome technologie, ofwel wat kun je allemaal doen met een drone.

Het detecteren van ziekten, plagen en onkruiden was in het verleden overzichtelijk. De bedrijven waren kleiner en een bollenteler wist hoe zijn percelen erbij lagen. “Dat is nu wel anders”, vertelt Verdegaal.”

Steeds grotere bedrijven

Het detecteren van ziekten, plagen en onkruiden was in het verleden overzichtelijk. De bedrijven waren kleiner en een bollenteler wist hoe zijn percelen erbij lagen. “Dat is nu wel anders”, vertelt Verdegaal. “De bedrijven zijn gegroeid. Ik kan gewoon niet overzien waar wat gebeurt. Neem nu bijvoorbeeld een ziekte als vuur (Botrytis). Je weet uit ervaring waar dat begint en dat is meestal op plaatsen waar storende lagen zitten of waar bijvoorbeeld bomen staan, bollen minder licht krijgen en waar het blad kans krijgt om nat te slaan. Maar dan ben je eigenlijk al te laat. Met de middelen van nu moet je die ziekte juist preventief bestrijden.”

Een drone zou wel eens kansen kunnen bieden bij het vroegtijdig detecteren van ziekten, plagen en onkruiden. Als je de verzamelde data in een model kunt koppelen aan een taakkaart kun je de bestrijding heel gericht uitvoeren én alleen op die plaatsen waar het probleem zich voordoet. Een bijkomend voordeel hierbij is dat je minder mensen nodig hebt die specifieke kennis hebben van ziekten en plagen: ervaren medewerkers zijn schaars en drones kunnen dit opvangen.

Samenwerken vanuit meerdere disciplines

In de open teelten kun je veel taken uitvoeren aan de hand van satellietbeelden, maar op de kleinere percelen en voor herkennen van ziektebeelden zijn die beelden niet verfijnd genoeg. Om die reden experimenteerde Verdegaal vijf jaar geleden al met een drone met een multispectrale camera. Deze camera kan beelden voor het menselijk oog zichtbaar maken die voor ons zonder deze camera niet zichtbaar zijn. Dat gaf hem wel inzicht, maar nog geen concrete handvatten. In het project met Unmanned Valley kon de hyacintenteler samenwerken met mensen vanuit hele andere disciplines dan de bollenteelt. Sterker nog, ze wisten weinig van de teelt en dat maakte het project voor Verdegaal dubbel interessant. Ditmaal viel de keuze op een RGB camera die gekleurde beelden van de percelen maakte door het licht vast te leggen in rode, groene en blauwe golflengtes.

“Je bent met hele praktische zaken bezig: hoe hoog vliegt de drone en hoe laag kan hij vliegen? Kan de drone een heel perceel in beeld brengen zonder het verwisselen van accu’s? Maar dat zijn technische zaken die je kunt oplossen. De allerbelangrijkste vraag is hoe je de beelden kunt uitlezen. Voor onkruiden lukt dat in principe, maar het detecteren van schimmelziekten of luis is gecompliceerder. Je wilt eigenlijk zien aan de bladvorm, -kleur of -stand of een plant in de gevarenzone zit. Dus eigenlijk het stadium dat de plant nog niet volledig ziek is of aangetast, zodat je besmetting voor bent.”

Middelenverbruik omlaag

De metingen vonden in 2023 plaats. “Dat was toevallig een jaar waarin veel Botrytis optrad”, vertelt Verdegaal. “Het was een eerste aanzet tot een algoritme. De volgende stap is het voeden van het model.” Het project stond even op pauzestand, maar recent is besloten hiermee door te gaan.

Er zijn meerdere redenen waarom het vroegtijdig detecteren van ziekte en plagen zo belangrijk is voor de bollenteelt. De versmalling van het middelenpakket is een belangrijke aanleiding, want vuur kun je eigenlijk nauwelijks curatief behandelen. Daarom moeten de telers eigenlijk al in een vroeg stadium middelen gebruiken die preventief werken. Dat middelenverbruik moeten en willen we ook in de toekomst omlaag brengen. Verdegaal: “Alle ogen zijn gericht op de bollensector en dat zal niet afnemen als we niet proactief handelen. Belangrijk is uiteindelijk de teelt van een goed en gezond product.”